preloader

 Robotik Diz Protezi Ameliyatı

1- Bu ameliyat hangi durumlarda, kimlere uygulanır?

Diz protezi ameliyati diz ekleminde oluşan kireçlenme sonrası ağrı yürümede zorluk gece ağrısı gibi bulguların olduğu ve bunun için uygulanan ameliyat dışı tüm tedavi yöntemlerinin uygulandığı (  ilaç, eklem içi enjeksiyon fizik tedavi vb ) ve bu tedavilerden sonuç alınamadığı durumlarda uygulanan bir ortopedinin en başarılı ameliyatlarından bir tanesidir. Yoğun olarak 55 yaş üzerindeki hastalarda uygulanıyor. Ama protez haricinde diğer ameliyatların ise yaramadığı daha en genç yaslarda da uygulanıyor.

 

2- Ameliyatta ne yapılıyor

Diz ekleminde tüm eklemlerde olduğu gibi kıkırdak denilen diz eklemindeki kemik yapının üzerini örten beyaz, pürüzsüz ve kaygan bir dokumuz var. Bu yapı zamanla doğal yaslanma ile oluşan aşınma ve yıpranma sonrası, bazen daha erken yaslarda romatizmal eklem hastalarına bağlı veya kişinin geçirdiği bir yaralanma sonrasında meydana gelen kırıklarda bu yapı hasar görebiliyor. Kemiğin üzerini örten bu kıkırdak yapı olmadığında kemiklerde hareket sırasında sürtünme oluşur. Buna bağlı eklem hareketleri sırasında ve yürürken ağrı, hareket kısıtlılığı dizde takılma ve dizde sisliklere sebep olur. Bazı doğru bilinen yanlışlarda var bunun ile ilgili biz sık sık duyarız hastalardan doktor bey dizim nasıl kireçlenir, halbuki ben çok hareket ediyorum hiç durmuyorum. Bende nasıl kireçlenme olur? Diye söylerler. Halbuki problem kireçlenme diye tabir ettiğimiz durum kıkırdak aşınmasıdır. Hasta hareket etmezse ve üstüne basıp yürümez ise ağrı olmayacak. Tabiki hastayı bu ağrılar ve fonksiyon kaybı ile bırakmıyoruz hastaya diz protezi ameliyatı öneriyoruz.   Ameliyatta ne yapıyoruz. Eklemdeki hasar görmüş kıkırdak doku ile birlikte kemik, yıpranmış ve hasar görmüş menüsküsler bağlar alınıp temizlendikten sonra diz eklemine fonksiyonlarını tekrar kazandırmak ve hastanın ağrısını kesmek için protez dediğimiz metal ve polietilen denilen plastik yapıdan oluşan implantları eklem içine yerleştiriyoruz. Eğer diz ekleminin tümünde yıpranma ve aşınma varsa eklemi tamamen değişiyoruz buna total diz protezi deniliyor. Ancak bazı durumlarda eklemin sadece bir tarafı hasar görebiliyor. Sadece bu kısmın değiştiği yârim diz protezlerde yapılıyor.

3- Kişileştirilmiş Robotik diz protezinin klasik yönteme göre avantajı nedir?

Diz protezi ameliyatı sırasında hastanın orginal doğal eklem yapısını ne kadar iyi taklit edersek hasta bu ameliyattan o kadar memnun ve mutlu olacaktır. Herkesin diz ekleminin doğal yapısı, eklem çizgisi, boyutları, uyluk ve kaval kemiğinin kesiştiği diz eklemindeki oluşan doğal açı her insanda farklılık göstermektedir. Bu böyle iken herkese önerilen aynı ve sabit açılarda kemik kesme işlemi yapıp ve hastanın eklemine protezi koyarsak bu hastanın bu ameliyattan memnun olma ihtimali ancak hastanın orginal doğal eklem acıları, eklem çizgisi ve yapısı bu değerlere denk geliyorsa mümkün olacaktır. Şimdiye kadar uygulanan ve yaygın bir şekilde uygulanan teknikte diz eklemine protez konumlandırılması kalça diz ayak bileği eklem merkezlerinden ( HKA ) gecen düz çizgiye dik olacak şekilde protez yerleştiriliyor. Yapılan bir çalışma yaklaşık 5000 tane diz eklemi inceleniyor HKA açısının diz eklemindeki eklem hattını diz olarak kesişmesi sadece 1000 / 1 oranında bulunmuş. Yani bu şekilde bir diz protezi ameliyatı yapıldığı zaman 1000 1 ihtimal ile hastanın doğal dizini taklit etmiş oluruz. Ve bu durum bu diz protez ameliyatlarından sonra %20  oranlarına varan memnuniyetsizliğin bir sebebi olabilir.

Kişileştirilmiş hastaya özel yapılan robotik diz protezinde ameliyatlarında ise ameliyat sırasında diz ekleminin mevcut durumu robotik sisteme tanıtılır. (Bu tanıtma işlemi ameliyat öncesi diz ekleminin tomografisi çekilerek yapılan eşleştirme seklinde de yapılan sistemlerde var, burada bir miktar radyasyon maruziyetini gözardı etmemek lazım. Veya direkt ameliyat sırasında özel prob sayesinde dizi 3 boyutlu sanal görüntüsü oluşturulur.  Bu görüntüler üzerinde eklemin boyutları, doğal eklem açısı, bağ dengesi tespit edilir. Diz eklemini incelenerek eklemdeki mevcut oluşan kıkırdak ve kemikteki aşınma miktarı tespit edilir. Bu işlemden sonra robotik sisteminde oluşturulan diz eklemi ile bir bire ayni boyuttaki 3 boyutlu sanal görüntüler üzerinden konulacak protezin diz ekleminde kaplayacağı hacim  kadar bir kemik tıraşlama işlemi  uygulanır. Çünkü eklem içine koyacağımız protezin hacmi kadar eklem içerinde bir kemik tıraşlama ve hazırlama işlemi yaparsak hastanın dizi ne  çok sıkı olacak nede gevşek olacaktır. Bu şekilde aşınmış yıpranmış diz eklemi yüzeyi koyduğumuz protezi yenilenmiş olacak. Hasta bu şekilde doğal diziymiş gibi hareket edebilecek ve fonksiyonlarına geri dönmüş olacaktır. Bu işlemleri yüksek doğrulukta ve yüksek hassasiyette yapmak için teknoloji kullanmamız gerekir. Günümüzde robotik diz protez cerrahisi ile güvenli başarılı bir şekilde uygulayabilmekteyiz.

4- Ameliyatı robot mu yapıyor, nasıl yapılıyor?

Ameliyatın her aşaması doktorun kontrolünde yapılıyor. Hastaya özel yapılacak ameliyat planının doğru ve yüksek hassasiyette bir şekilde ameliyat sırasında uygulanmasında bize yardımcı oluyor. Çünkü milimetrik hesaplamalar yapılıyor. Bunu standart diz protezi ameliyatında ölçüm yaparken yüksek hassasiyette ve tekrarlayan doğrulukta uygulamak mümkün olmuyor.

5- Ameliyat yöntemi açık mı, yoksa kapalı cerrahi mi?

Robotik cerrahi de diğer standart diz protez ameliyat gibi açık yapılan bir ameliyattır.

6- Ameliyat ne kadar sürüyor?

Ortalama 55 -75 dakika suren bir ameliyat. Bu süre robotik sistemin ameliyatta uygulanması için gereken bir hazırlık süresi olmasına rağmen standart yöntem ile yapılan diz protezi ameliyatı ile ayni sürede yapılabiliyor. Çünkü robotik cerrahi yapılan planı bir uygulama imkânı tanıdığı için standart yöntemde bazen ihtiyaç duyulan ilave işlemler (tekrar kemik kesme , bağ gevşetme vb)  ile vakit kaybı olmuyor.

7- Ameliyattan sonra ne zaman ayağa kalkar ve yürür?

Ameliyattan sonra ertesi gün hasta ayağa kalkıp walker ( yürüteç) desteği ile üstüne basabilir. Dizini bükebilir.

8 – Ameliyattan sonra kaç gün hastanede kalmak gerekir?

Tek diz protezi ameliyatından sonra hastanın genel durumu iyiyse 1 gün yatması gerekir. iki taraflı diz protez ameliyatlarında ise bu süre ortalama 2-3 gündür.

9- Araba ne zaman kullanırım?

Sol diz protezi ve hasta otomatik araç kullanıyorsa ortalama 1 ay sonra kullanmaya baslar. Aksi halde belirli bir kas gücüne ve eklem hareketleri açıklığına kavuştuktan sonra ortalama   2 -3 sonra kullanmaya başlayabilir.

10 -Enfeksiyon riski var mıdır?

Aslında enfeksiyon riski robotik diz protezinde de standart yöntemde enfeksiyon oranları hemen hemen aynıdır. Ancak ameliyat sonrası ağrı, ağrı kesici ihtiyacı, hareket açıklığı, hasta memnuniyeti, günlük yasam faaliyetlerine dönüş acısından bakıldığı robotik cerrahi daha üstün diyebiliriz.

11- MR çektirmede sakınca yaşar mıyım?

Hiçbir sakınca yoktur, buda kamu spotu olsun, MR çekimi yapan radyoloji teknisyeni arkadaşlarımıza sesleniyorum. Diz veya kalça protezi veya herhangi ortopedik implant ameliyatından sonra hasta bu bölge ile ilgili bir şikâyeti yoksa hastalar MR çektirebilir. Bunun için ortopedi doktorundan onay almanıza gerek yok.

12- Protez ne kadar süre dayanır?

Ortala 15-20 sene bir ömrü var. Biliyoruz ki protez ameliyatlarının revizyon dediğimiz protez değiştirme ameliyatlarının çoğu 15-20 sene olmadan değiştirme ihtiyacı olan hastalar. Enfeksiyon. Aşınma, gevşeme, ağrı, hareket kısıtlılığı başlıca sebeplerdir. Belki enfeksiyon açısından bir avantajı olmaz ancak hastaya uygun ve doğru hassas robotik cerrahi ile ağrı , hareket kısıtlılığı, gevşeme ve erken aşınmaya sebep olacak riskler bertaraf edilerek erken revizyon ameliyatına ihtiyaç olmaz

13- Ameliyat sonrası dizdeki ödem, kızarıklık, morarma ne zaman geçer?

Bu sık karşılaşılabilen ama 2-3 hafta içerisinde düzelen geçici bir durumdur.

14- Her iki diz aynı anda yapılabilir mi?

Eğer hastanın iki dizinde de protez ameliyatı yapılması gerekiyorsa ikisinde aynı anda  yapmayı tercih ederiz. Çünkü hasta ağrı duymaya devam edecektir. Ameliyat olmayan dizde problem devam ettiği için fonksiyon ve yürüme zor olacaktır. Hastanın genel durumu buna uygun ise  ve hastada böyle bir tercih yaparsa ikisinide aynı anda yapmak doğru olacaktır.