preloader

Halluks Valgus (Bunyon)

Genellikle “bunyon“ olarak da adlandırılan “halluks valgus”, ayak başparmağı kemiğinin iç kenarında bir çıkıntı meydana gelmesiyle oluşan bir şekil bozukluğudur.

Ayakkabı basısından dolayı ayak ucunda ağrı, şişlik, kızarıklık gibi belirtileri neden olan halluks valgus ile ilgili yapılan en büyük yanlış anlaşılma baş parmağın iç tarafında yer alan kemiğin büyümesinden dolayı oluştuğunun düşünülmesidir. Halluks valgus aslında ayak baş parmağının eklemin dışına doğru kayması sonucu oluşan bir sorundur.

 

 

Halluks Valgus neden olur?

Halluks valgus’un ortaya çıkmasında genetik yatkınlığın önemli bir rolü bulunmaktadır. Fakat genetik yatkınlığın yanı sıra, düz tabanlık, bağ esnekliği ve romatizmal eklem hastalıkları gibi birçok olası neden bulunmaktadır. Dar ayakkabılar ya da stiletto gibi sivri uçlu ayakkabılar halluks valgus bozukluğuna neden olabilmektedir.

Bir araştırmada ayakkabı giyen toplumlarda normal popülasyonun %33’ünde halluks valgus açısında artma saptanmıştır. Ayakkabı giymeyen toplumlarda ise bu oranın %1.9 olduğu ifade edilmiştir.

Halluks Valgus zamanla kötüleşir mi?

Halluks valgusun zaman içinde belirginleştiği bilinen bir gerçektir. Tedavi edilmediği zaman sadece başparmağı değil, tüm ayağı ilgilendirebilecek belirtilerle birlikte iş gücü kaybı, yaşam kalitesi bozukluğu ve estetik sorunlara yol açabilir. Bazen süreç içinde hızlı bir şekilde büyürken, bazende  yıllar içinde yavaş bir şekilde gelişimini sürdürebilir.

Kimi insanlar gençlik dönemlerinde çok ağrılı olurken, kimi insanlarda da ağrı 40, 50 veya 60 yaşında ortaya çıkabilmektedir. İleri düzeydeki halluks valgusta ikinci parmak o kadar sıkışır ki, parmak pençe haline gelir ve baş parmağın üzerine biner.

Tanı nasıl konur?

Muayene sonrası çekilen röntgen ile tanı konulmaktadır. Röntgen üzerinde yapılan ölçümler halluks valgusun derecesini belirlemekte ve tedavi sürecinin planlanmasına yardımcı olmaktadır. Halluks valgus açısının normal değeri 5°-15° arasındadır. İntermetatarsal açının (IMA) normal değeri ise 9 dereceden azdır. 15 dereceye kadar olan açılar için başparmak tarak kemiğinin alt ucuna şekil bozukluğunu düzeltmek için yapılan kemik kesme işlemi yeterli düzeltme sağlanabildiği halde, daha büyük açılarda kemiğin üst ucundan bu işlemin yapılması gerekir.

Halluks Valgus  tedavisinde tek çözüm ameliyat mıdır?

Halluks valgusta şekil bozukluğunu düzeltmek için tek çözüm yolu ameliyattır. Erken tanı konulan durumlarda, yakınmalarda rahatlama sağlamak için farklı tedavi yöntemleri de uygulanmaktadır. Ancak bu tedavi yöntemleri ile kemik çıkıntısının kaybolması ya da düzelmesi beklenmemelidir.

Halluks valgus rahatsızlığı yaşayan, fakat ameliyat dışı tedavi yöntemleri uygulanmasını isteyen hastalara;

  • Özellikle düz tabanlık varsa tabanlık ya da ortez kullanılması,
  • Doğru ayakkabı seçimi ve topuklu ayakkabı giymekten kaçınılması gerekir. Ayakkabı seçimi yaparken ;
    • Ayakkabının modeline göre ayakkabı numaranız değişkenlik gösterebilir. Her yeni modelde ayakkabılarınızı deneyerek alınız.
    • Mümkün olduğu kadar ayağınızın biçimine en yakın uygunluktaki bir ayakkabı seçilmeli
    • Yaş ilerledikçe ayaklarınızın büyüklüğü değişebilir.
    • Her iki ayağın ölçümü alınır. Pek çok kişinin bir ayağı diğerinden büyüktür. Ayakkabıyı daha büyük olan ayağınızda deneyin.
    • Ayakkabı provasını günün sonunda ayaklarınızda şişlik olduğu zaman yapın.
    • Prova süresince ayakta durun ve her iki ayakkabının sonunda da en uzun ayak parmağınız için yeterli mesafenin mevcut olduğunu kontrol edin.
    • Ayak taraklarınızın ayakkabının en geniş kısmına iyi uyduğundan emin olun.
    • Ayakkabıların ayağınıza oturduğundan ve ayağınıza uygun olduğundan emin olmak için ayakkabılarınızla yürüyün.
  • Halluks valgusta kemik çıkıntısı üzerindeki baskıyı azaltmak için düzeltici ve destekleyici yumuşak silikon yastıklar kullanılması,
  • Parmağın anormal pozisyonundan dolayı oluşabilecek ağrıyı azaltmak için gece uyurken atel kullanılması önerilmektedir.

Hangi durumda ameliyat olunmalı?

Halluks valgus ameliyatı olmak için birçok sebep olmakla birlikte, en yaygın nedenler şunlardır;

  • Ağrı ve yürümede zorluk
  • Kemik çıkıntısının zaman içinde büyümesi
  • Ayak parmaklarının kökünde ağrı
  • Ayakkabı kullanımında konforsuzluk
  • Ameliyat dışı tedavi yöntemlerinin başarısız olması

Cerrahi tedavi

Halluks valgus ameliyatı sıklıkla günübirlik yapılan bir ameliyattır. Ameliyat olan hastalar aynı gün taburcu edilmektedir. Genel anestezi veya spinal anestezi yöntemiyle yapılmaktadır. Halluks valgus deformitesinin düzeltilmesine yönelik çok sayıda ameliyat tekniği geliştirilmiş olmasına rağmen aynı anda tüm deformite birleşenlerinin düzeltilmesini sağlayan bir yöntem henüz bulunamamıştır. Hafif düzeyde olan şekil bozukluğunun tedavisi ile ileri düzeyde olan bir şekil bozukluğunun tedavisinin aynı şekilde değildir. Ayrıca hastanın yaşı, sebebi, eklem uyumu ve eklemde bulunan kireçlenmenin durumuna göre seçilmektedir.

Birçok kişiden oluşan kemik çıkıntısının tıraş edilerek tedavi edildiği hakkında duyumlar almışsınızdır. Ancak birçok olguda gerçekleştirilen ameliyat basit bir tıraş işleminden daha fazlasını içermektedir. Tıraşlama işlemi süreci “bunyonektomi” olarak adlandırılmakta ve çoğunlukla diğer metotlarla birlikte uygulanmaktadır. Bu ameliyatının en önemli bölümü, kemiklerin yeniden hizaya sokulduğu aşamadır. Hizalama işlemi, kemikler kesilerek ya da birinci metatarsın füzyonu (dondurma işlemi) yapılarak gerçekleştirilir. Halluks valgusun derecesenine göre kemiğin nereden kesileceğini ya da füzyonunun nereden yapılacağını belirlemektedir. 1. tarak kemiği  üst ekleminde gevşeklik varlığında yapılan füzyon ( dondurma) ameliyatının iyileşme süresi daha uzun olmasına rağmen, çoğunlukla bu ameliyatın ardından yeniden tekrarlama olmamaktadır.

Halluks valgus ameliyatından sonra iyileşme süresi ne kadardır?

Halluks valgus ameliyatında kemiklerin düzeltilmesi için yapılan kemik kesme ve yumuşak dokuların dengelenmesi için yapılan gevşetme işleminden sonra, iyileşme süresi ortalama 6 haftadır.

Halluks valgus ameliyatından sonra yürümek

Kemik çalışması ayak baş parmağı eklemine yakın olduğunda, doktorunuzun ameliyattan sonra özel ayakkabısı ile yürümenize izin vermesi muhtemeldir. Ancak bu genellikle hafif ya da orta dereceli halluks valgus için geçerlidir. Yapılacak kemik kesme işlemi ayak başparmağı ekleminden daha uzak olduğunda ve füzyon (dondurma ameliyatı) gerektiğinde yürümek için koltuk değneklerine ihtiyaç duyulabilir. Bu seçenek genelde ileri düzeydeki halluks valgus için önerilen bir tedavi yöntemidir.

Halluks valgus ameliyatı ne kadar sancılıdır?

Bu ameliyattan sonra ağrı olması çok normaldir. Ancak bazı hastaların ameliyat öncesi korkacağı ve endişeleneceği boyutta değildir. Ameliyat olan pek çok hasta, aynı gün içinde taburcu edilmektedir. Ameliyat sonrası yaşanan süreç, ameliyat sırasında anestezi uygulandığı için acı ve ağrı duymadığınız bir süreçtir. Ameliyatın ardından yaşanan ağrılar, ağrı kesici ve antiinflamatuar ilaçlar ile dindirilebilmektedir.

Ameliyatta platin kullanılıyor mu?

Halluks valgusta şekil bozukluğunu düzeltmek ve kemiği doğru pozisyonda sabitlemek amacıyla mini vidalar ile nadiren plak ve kanüllü vidalar kullanılmaktadır. Birçok cerrah, malzemenin ayağınızda sürekli olarak kalabileceğini söyleyecektir ancak bazı hastalarda kullanılan implantlar, cilde yakın ve rahatsız edici olduğunda malzemenin çıkarılması gerekmektedir. Bu konu ile ilgili doktorunuz ile görüşmeniz çok daha sağlıklı olacaktır.

Halluks valgus cerrahisinde başarı oranı nedir?

Halluks valgus ameliyatı sonrası hastaların memnuniyetin %85 oranında olduğu kanıtlanmıştır. %15 olarak belirlenen memnuniyetsizlik oranının, ameliyatın ardından ağrıları devam eden ve ayakkabı çeşidi, sosyal aktivite gibi konularda kısıtlamalar yaşayan hastalara ait olduğu görülmüştür. Ameliyattan olumsuz sonuç aldıklarını ya da ameliyatın ardından daha kötü olduklarını ifade eden hastaların sayısının memnun kalan ve ameliyat sonrasında ağrılarından kurtulan hastalara oranla çok düşük olduğu görülebilmektedir. Başarısız sonuç alınmasının en önemli sebebi ise, hastaya uygun yöntemin seçilmemesi, halluks valgus ile ilgili genel tedavi prensiplerine uyulmaması ve hastanın ameliyat sonrası önerilere uymamasına bağlı olabilir.

Riskleri

Her cerrahi operasyonda belirli oranda risk bulunmaktadır. Ancak yapılan ameliyatların sonuçları incelendiğinde komplikasyon ihtimalinin oldukça düşük olduğu görülmektedir.

Enfeksiyon:
Her ameliyattan sonra görülebilen yara enfeksiyonu, bu tip ameliyatlarda çok sık yaşanan bir durum değildir. Ameliyat yapılan noktada ve çevresinde ağrı, kızarıklık, sıcaklık ve kötü kokulu bir akıntı varsa derhal doktora başvurulmalıdır.

Sinirlerde oluşan hasar:
Sinirlerde hasar oluşması ciddi bir problem olmak ile birlikte, nadiren rastlanan problemlerden biridir. Çoğu zaman geçici bir problem olarak ortaya çıkmaktadır.

Bacağınızdaki Derin Ven Trombozu (DVT) veya akciğerdeki (PE) kan pıhtıları:
Bu durum, ayak cerrahisinde çok nadir görülen bir durumdur. Ameliyat sonrasında pıhtı oluşmaması için hastalara mutlaka kan sulandırıcı ilaçlar reçete edilmektedir. Buna rağmen ağrılı, şişmiş bir bacak söz konusu ise, göğüs ağrısı veya nefes darlığı sorunu yaşanıyorsa derhal doktora başvurulmalıdır.

Kemik iyileşmesiyle ilgili problemler:
Ameliyat sırasında kemiklerde yapılan osteotomi sonrasında, kemiklerin iyileşmesi için bir süre gerekir. Bu süre, ortalama 6 haftadır.  Bu dönemde size verilecek özel bir terlik ile basabilirsiniz. Ancak eklem dordurma işlemi yapıldığı zaman en az 6-8 hafta yük vermemeniz gerekir. Bazı durumlarda osteotomi uygulanan noktada kaynama olmamaktadır ve bu problem, özellikle sigara içen insanlarda çok daha yaygın rastlanan bir problemdir. Kaynama problemini düzeltmek için başka bir işleme ihtiyaç duyulabilir.

Nüks:
Uygun olmayan cerrahi teknik seçimi ya da seçilen tekniğin başarılı bir şekilde uygulanmaması sonucunda deformite nüksü yaşanacaktır. Yüksek topuklu veya dar ayakkabılar giydiğinizde riskiniz daha fazla olacaktır. Günlük aktivite ayakkabımız ayak yapımız ile uyumlu olduğu sürece bir davet ya da toplantıda kullanacağınız 2-3 saatlik yüksek ayakkabı giyiminin bir zararı olmayacaktır

Ameliyat öncesi

Ameliyat öncesi yapılacak hazırlık nedeniyle tıbbi geçmişiniz, alerji durumunuz, varsa kullandığınız ilaçlarla ilgili bilgiler alınacak ve değerlendirilecektir. Tüm değerlendirmeler sırasında, anlamadığınız ya da şüphe duyduğunuz bir nokta olursa doktorunuza bu konuda soru sormaktan çekinmeyiniz.

  • Size refakat edecek ve ameliyatınızdan sonra eve kadar eşlik edebilecek aileden birini, akrabanızı ya da arkadaşınızı önceden  Evinize özel bir araçla götürülmeli ve kesinlikle  toplu ulaşım kullanmamalısınız.
  • İlaçlarınızı her zaman olduğu gibi kullanmaya devam edebilirsiniz. Fakat, Warfarin ya da Aspirin gibi kan sulandırıcı ilaçlar  kullanıyorsanız, ameliyattan 7 gün önce bu ilaçları kullanmayı  bırakmanız gerekeceği için bu ilaçları kullanıyorsanız mutlaka  doktorunuzu bu konuda bilgilendirmelisiniz.
  • Ameliyat günü, ayağınızı ılık sabunlu suyla yıkayın, yumuşak bir fırça yardımıyla parmak tırnaklarını hafifçe fırçalayın ve  ojelerinizi silin.
  • Aksi belirtilmedikçe, istediğinizi yiyip içebilirsiniz.
  • Ameliyata gelirken makyaj yapmamalı, oje sürmemeli ve takı kullanmamalısınız.
  • Ameliyat sonrasında ayağınıza bandaj sarılacağından, geniş bir pantolon ya da etek giymelisiniz.

“Ameliyat günü nelerle karşılaşacağım?”

Ameliyat günü hastaneye geldiğinizde, yatış işlemleri için ofise uğrayınız. Ameliyat için aydınlatılmış onam formu imzalamanız gerekmektedir. Çalıştığınız işyeri sizden rapor talebinde bulunmuşsa, bunu lütfen doktorunuzdan isteyiniz. Hazırlık odasına alınmadan önce, hastane kıyafetinizi (ve getirdiyseniz şortlarınızı da) giymeniz istenecektir.

Ameliyat sırasında size sıvı ya da ilaç verilmesi için kolunuzdan damar yolu açılacaktır. Ameliyat öncesinde anestezinin tamamen etkisini göstermesi için bir süre bekletileceksiniz.

Bu aşamada ameliyatın yapılacağı ayağınız ameliyat için hazırlanacak. Halluks valgus ameliyatı, tarak kemiğinin kesilmesi, kemiğin yeniden konumlandırılması ve vidalarla sabitleştirilmesi işlemleriyle birlikte ortalama 60 dakika sürecektir. Kesi yeri dikişlerle kapatılacak ve bir sonraki klinik randevunuza kadar yerinde kalması gereken bir sargı ve bandajla kapatılacaktır.

Ameliyat sonrası

Ameliyat sonrası kullanmanız gereken ilaçlar reçete edilecektir. Bu ilaçları nasıl ve ne kadar süre kullanmanız gerektiği size detaylı olarak anlatılacaktır. Koltuk değneği kullanma ihtiyacınız varsa, koltuk değneği kullanımı ve merdiven inip çıkma gibi pek çok konuda bilgi verilecektir.

Evde nelere dikkat etmeli?

Aşağıdaki semptomlarla karşılaştığınız takdirde mutlaka doktorunuza danışmalısınız.

  • Yüksek ateş (38° ve üstü)
  • Nefes almada zorluk veya göğüs ağrısı
  • İlaçlarla dinmeyen, dayanılmaz ağrılar
  • Bacak damarlarınızda ya da baldırınızda ağrı veya şişlik
  • Sıkı bandajlar; Ayakta ve parmaklarda şişlik, morluk, sürekli karıncalanma, iğnelenmeye neden olabilir. Bandajı kendiniz   gevşetebilirsiniz, ancak mümkün olan en kısa zamanda tıbbi yardım   almalısınız.

“Ayak bakımımı nasıl yapabilirim?”

  • Ayağınızı olabildiğince yukarıda tutun. Bunu yapmanız ağrıyı azaltacak ve şişliği önleyecektir. Sadece tuvalete gidip gelmek  için hareket edin. Her zaman kullanmanız için verilen ayakkabıyı  giymeye özen gösterin. Araç kullanmayın.
  • Ayakta dururken ya da yürürken size verilen ayakkabı her zaman ayağınızda olmalıdır, ayakkabıyı sadece dinlenirken çıkarabilirsiniz.
  • Anestezi bitmeden, ağrı kesicilerinizi düzenli aralıklarla ve reçetede yazıldığı gibi kullanınız. Ağrınız yoksa bile (reçetede  yazıldığı şekilde) şişliği azalttığı için anti-inflamatuar almanız  önerilmektedir.
  • Ağrıyı ve şişliği azaltmak için buz kullanabilirsiniz. Havlu, cildinize 20 dakikadan fazla temas etmemelidir. Fakat, bunu gün içinde birçok kez uygulayabilirsiniz. Su toplama ve yanma ihtimaline karşı ayağınızı her zaman kontrol etmelisiniz. Bu nedenle, cilde doğrudan buz uygulaması yapmamalısınız.
  • DVT (derin damar trombozu) riskini ya da kan pıhtısını azaltmak için:
  1. Bolca sıvı tüketin. (Alkol hariç)
  2. Sigara içmeyin. Sigara, yara iyileşmesinin önünde bir engeldir.
  3. Ayak, bilek ve parmak hareketleri yapın.
  • İkinci kontrolünüze kadar yaranızın kuru kalmasını sağlayın.

Ameliyattan sonraki 10-14 gün

  • Dikişlerinizin alınması için kliniğe geleceksiniz. Eğer atılan dikişler, vücut tarafından emilebilir dikişler ise kendiliğinden yok olacaklardır.
  • Kontrole gelirken yanınızda mutlaka kalın tabanlık ve bağcıklı ayakkabı (ameliyat yapılan ayağınız için) getirin.
  • Eklemi hareketlendirme ve tendon güçlendirme amacıyla size bazı günlük egzersizler verebiliriz. Bu egzersizler ağrı ve rahatsızlığa  neden olabilir. Fakat, bu egzersizler eklem sertliğinin önlenmesi noktasında çok önemlidir. 3 ay boyunca bu egzersizleri her gün yapmanız gerekmektedir.
  • Sargınız ve dikişleriniz çıkarıldıktan sonra duş alabilir ya da eskisi gibi yüzebilirsiniz.
  • Yara izinize E vitaminli yağ, krem ya da jel ile masaj

“Ne zaman hayatım normale dönecek?”

Çalışma koşullarınıza bağlı olarak, 10-12 hafta kadar işyerinizden dinlenme izni almanız gerekecektir. Bu süre yapılan rutin kontroller ile belirlemektedir. Ameliyat günü, işyeriniz için doktorunuzdan rapor isteyebilirsiniz.

Ayakkabı giyene kadar ve rahat bir şekilde ayağınızı kullanabileceğiniz zamana kadar araç kullanmamanızı önermekteyiz.